وقف؛ نهاد ماندگار فقرزدایی در همه عرصه‌های زندگی

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رضا دانشور ثانی، عضو هیئت علمی دانشگاه رضوی و معاونت حقوقی و موقوفات بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی بیان داشت: وقف یکی از اصیل‌ترین نهادهای اجتماعی و اقتصادی اسلام است که از آغاز تا امروز، هم در رفع فقر اقتصادی و هم در ارتقای فرهنگ، علم و سلامت جامعه نقش‌آفرین بوده است. وقف یعنی استفاده از سرمایه در مسیر ماندگار خیر؛ نهادی که می‌تواند هم اقتصاد و هم روح جامعه را زنده نگه دارد.

وی افزود: اگر به تاریخ موقوفات بنگریم، می‌بینیم که واقفان در طول قرون مختلف، با انگیزه‌ی تعالی جامعه دست به وقف زده‌اند؛ گاهی برای تأسیس مدارس علمیه، گاهی برای بیمارستان‌ها، گاهی برای کمک به دانش‌پژوهان نیازمند، و حتی در قالب مجالس عزاداری اهل‌بیت(ع) که در حقیقت آموزش و تربیت انسان‌ها را به همراه داشته است. وقف عزاداری، فقط سوگواری نیست؛ بلکه حرکت فرهنگی برای تربیت و رشد انسان است.

عضو هیئت علمی دانشگاه رضوی گفت: در دوران صفویه و قاجار، وقف به اوج شکوفایی خود رسید و آثار آن تا امروز باقی مانده است. اما در عصر حاضر، با وجود علاقه مردم به کار خیر، نهاد وقف کمتر در کانون توجه است؛ در حالی‌که ماندگاری وقف، آن را از هر کار خیری متمایز می‌سازد. جالب آن‌که حتی افرادی که مذهبی هم نبوده‌اند، به وقف روی آورده‌اند، زیرا وقف فراتر از دین، یک رفتار انسانی و تمدنی است.

وی افزود: اهمیت این بحث برای ما در دانشگاه علوم اسلامی رضوی دوچندان است، چون وابسته به نهادی هستیم که حیات خود را مدیون وقف است. بیش از هشتاد و پنج درصد هزینه‌های آستان قدس رضوی از محل موقوفات تأمین می‌شود. امروز این نهاد مقدس سالانه حدود ده همت هزینه دارد و بخش عمده‌اش از همین عواید موقوفات به دست می‌آید.

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر دانشور ثانی در ادامه گفت: اما با تغییر شرایط اقتصادی و زیست‌محیطی، به‌ویژه کاهش منابع آب و افت کشاورزی، درآمد برخی موقوفات کاهش یافته است. اکنون وظیفه ماست که با پژوهش، نوآوری و تدبیر اقتصادی، وقف‌های جدید و کارآمدی پدید آوریم تا این نهاد مقدس همچنان پویا بماند. همان‌طور که گذشتگان با ابتکار خود وقف را ماندگار کردند، ما نیز باید با تفکر علمی و تعهد دینی راه آنان را ادامه دهیم.

وی افزود: بنابراین، پژوهش در حوزه وقف نباید تنها یک فعالیت دانشگاهی باشد، بلکه باید حرکتی برای احیای اقتصاد معنوی جامعه و صیانت از سرمایه‌های ماندگار امت اسلامی باشد؛
سرمایه‌ای که قرن‌هاست بر محور محبت امام رضا علیه‌السلام می‌چرخد و همچنان می‌تواند جامعه را از فقر، بی‌هویتی و رکود نجات دهد.