مقدمه:
در راستای اهداف و سیاست‌های کلان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، آستان قدس رضوی و دانشگاه علوم اسلامی رضوی و براساس منویات مقام معظم رهبری (حفظه الله تعالی)و همچنین با هدف گفتمان‌سازی اتکا به اقتصاد داخلی و استفاده از ظرفیت های بالقوه نخبگان و هدایت استعداد های ایشان در جهت رشد و توسعه نظام برخواسته از انقلاب اسلامی، حسب بیانیه گام دوم انقلاب و نیز با عنایت به بند پنجم ابلاغیه سیاست‌های کلان اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب مبنی بر افزایش سهم نیروی انسانی و از سوی دیگر، حرکت به سوی ارتقاء کیفیت سطح کلان دانشگاه از نسل اول (آموزش محور) به نسل سوم (دانشگاه‌های کارآفرین)، «مرکز معرفت‌افزایی و مهارت‌آموزی دانشگاه علوم اسلامی رضوی» در تابستان سال 1398 تأسیس و با حضور تولیت معزز آستان قدس رضوی، در مهر ماه سال 1398 افتتاح گردید و مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
توسعه فعالیت‌ها با نگاه به بیانات و دغدغه‌های مقام معظم رهبری مد ظله العالی مبنی بر توانمندسازی جوانان و گسترش فرهنگ و ادبیات مقاومت و رهنمودهای تولیت محترم آستان قدس رضوی جهت ایجاد تمدن نوین اسلامی با نگاه آینده نگرانه، مد نظر مرکز معرفت‌افزایی و مهارت‌آموزی دانشگاه رضوی قرار دارد. لذا این مرکز، طرحی جامع با هدف تربیت نیروهای بصیر و کارآمد و اشتغال‌زایی برای خانواده بزرگ آستان قدس رضوی را سرلوحه برنامه‌های خویش قرار داده است.
ضرورت:
با عنایت به این‌که افزایش معرفت و بصیرت و مسأله اشتغال و مهارت‌آموزی یکی از مهمترین مسائل موجود در وضعیت فعلی کشور بوده و رهبری نیز بر حل آن تأکید دارند و با توجه به بنیه جوان جامعه ایران، بیکاری جوانان در آینده نزدیک بحرانی جدی و گریزناپذیر است، برنامه‌ریزی برای پاسخ مناسب به این مسائل، یکی از اساسی‌ترین برنامه‌های راهبردی کشور می‌باشد (که در همین راستا قرارگاه مهارت‌آموزی ستاد کل نیروهای مسلح تأسیس و وظیفه سازماندهی سربازان وظیفه را بر عهده گرفته همچنین برنامه‌‌هایی برای قبل و بعد از خدمت مقدس سربازی را برنامه‌ریزی کرده است).
مرکز معرفت‌افزایی و مهارت‌آموزی دانشگاه رضوی در راستای رسالت خود و به منظور هدفمندسازی آموزش مهارت‌ها، ارتقاء سطح بینش و معرفت و فراهم‌ساختن زمینه اشتغال برای مخاطبین خود علی‌الخصوص خانواده‌های دانشجویان، اساتید، کارکنان و فارغ التحصیلان دانشگاه و سایر اعضای خانواده بزرگ رضوی، مُجوزی را از سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای (زیر نظر وزارت کار) دریافت نموده است (تنها مرکزی که در مجموعه آستان قدس می‌تواند به مهارت‌آموزان خود مدرک معتبر فنی و حرفه‌ای اعطا کند) و همچنین در حال پیگیری اخذ مجوزهای دیگری (همچون مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری، سازمان جهاد دانشگاهی، وزارت ورزش و جوانان و ...) می‌باشد. همچنین جهت تسهیل در امر سربازی مهارت‌آموزان خود، برقراری ارتباط با ستاد کل نیروهای مسلح را در دستور کار قرار داده که حسب نامه رسمی ستاد کل نیروهای مسلح، 34 مشوّق، برای مهارت‌آموزان درنظر گرفته شده است.
هدف:
با توجه به اسناد بالادستی و در راستای تحقق آرمان‌های والای دانشگاه علوم اسلامی رضوی در تربیت طلبه فاضل و کارآمد، تلاش می‌شود با مطالعات کافی، برنامه‌ریزی دقیق، بهره‌گیری از اساتید متبحر و ابزارها و امکانات مناسب، زمینه‌های افزایش معرفت و کسب مهارت‌های لازم برای طلاب و دانشجویان به شکل مطلوب فراهم شود، به نحوی که بتوان در برخی عرصه‌ها، کارشناس و صاحب‌نظر تربیت کرد و در سایر موارد، دانش‌آموختگان دانشگاه را برخوردار از توانمندی کافی در زندگی فردی، خانوادگی و تعاملات اجتماعی نمود.
همچنین اساتید در زمینه علمی، کاری و فعالیت اجتماعی خود بتوانند از دانش و مهارت‌های به‌روز (همچون مهارت‌های نوین تدریس و ابزارهای فضاهای دیجیتالی و ...) بهره کافی ببرند. مدیران و کارکنان نیز در عرصه فعالیت‌های خود، همگام با سایر نهادهای علمی، مجهز و مسلح به سلاح دانش و تکنولوژی و شیوه‌های ارتباطی باشند تا هم به عنوان یک مؤمن، وظیفه خود را به نحو مطلوب به انجام رسانند و هم به عنوان خادم آستان مقدس ثامن‌الحجج علیه آلاف التحیه و الثناء، رضایت مولای خویش را کسب نمایند.
جامعه مخاطب:
گام اول: تمام طلاب و دانشجویان، اساتید، مدیران و کارکنان دانشگاه علوم اسلامی رضوی و خانواده‌های ایشان.
گام دوم: کارکنان آستان قدس رضوی و خدام و خادمیاران حرم مطهر رضوی و خانواده‌های ایشان.
گام سوم: اساتید، فضلا و طلاب حوزه و خانواده‌های ایشان.
ساختار مرکز:
این مرکز زیر نظر معاونت فرهنگی و دانشجویی بوده و دارای شورای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی می‌باشد که وظیفه تدوین سیاست‌های کلان و برنامه‌های راهبردی مرکز را بر عهده دارد. این شورا متشکل از چهار نفر است که ریاست آن بر عهده یکی از اعضا محترم هیأت علمی و انتخاب ریاست محترم دانشگاه می‌باشد. مدیر مرکز و دبیر اجرایی آن و یکی از کارکنان فرهنگی به انتخاب معاون فرهنگی دیگر اعضای این شورا می‌باشند.
از وظایف رئیس شورای سیاست‌گذاری پیشنهاد یکی از کارکنان واجد شرایط حسب دستورالعمل سازمان فنی و حرفه‌ای برای سمت مدیریت مرکز است (مدیر مرکز مهارت آموزی باید دارای مدرک دانشگاهی (مهندسی کامپیوتر) باشد). انتصاب مدیر مرکز و صدور حکم مسئولیت وی از سوی ریاست محترم دانشگاه انجام می شود.
هم اکنون رئیس شورای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی مرکز، حجت الاسلام دکتر سلطانیه عضو هیئت علمی و معاون محترم فرهنگی و دانشجویی دانشگاه و مدیر مرکز حجت الاسلام و المسلمین احمدی سینایی می باشند. دیگر اعضای این شورا حجت الاسلام عرب به عنوان نماینده معاونت فرهنگی در شورا و حجت الاسلام قمری فام، دبیر اجرایی مرکز هستند. انتخاب دبیر اجرایی مرکز از سوی مدیر مرکز انجام می‌شود.
شورای سیاست گذاری و برنامه ریزی مرکز:
|
ردیف |
اعضا |
مسئولیت |
آغاز تصدی |
پایان تصدی |
|
1 |
حجت الاسلام دکترسلطانیه |
رئیس شورا |
1398 |
تاکنون |
|
2 |
حجت الاسلام احمدی سینایی |
مدیر مرکز |
1398 |
تاکنون |
|
3 |
حجت الاسلام قمری فام |
دبیر اجرایی مرکز |
1398 |
تاکنون |
|
4 |
حجت الاسلام عرب |
عضو شورا |
1398 |
تاکنون |
اجرا:
مهیا ساختن شرایط رشد و توانمندسازی مخاطبان از طریق برگزاری کارگاه‌ها، کلاس‌ها، دوره ها و سمینارهای آموزشی و همچنین بهره‌مندی از فضای مجازی و امکانات ارتباطی دیجیتالی و حقیقی، مهمترین شیوه اجرای طرح است که با پایبندی به اصول و ضوابط و رعایت صرفه و مصالح دانشگاه برنامه‌ریزی خواهد شد.
گستره فعالیت‌ها:
با توجه به جامعه مخاطب، گوناگونی موضوع و هدف هر ماده آموزشی، نکات زیر محل تأمل است:
- عمدة آموزش‌ها، بر روی نیازها و شرایط دانشجویان متمرکز شده و برای این قشر از جامعه مخاطب، برنامه‌ریزی و اجرا می‌گردد.
موادّ آموزشی که برای اساتید و کارکنان نیز مناسب باشد (مانند نحوه برقراری ارتباط مؤثر با دیگران و ...) در قالب‌های جداگانه‌ای برای این دسته از مخاطبان نیز برنامه‌ریزی و اجرا خواهد شد. - با توجه به عمق مطالب و نیازمندی مخاطب، آموزش‌ها بر حسب مورد، در سه سطح عمومی، تخصصی و حرفه‌ای (تربیت کارشناس و صاحب نظر) برگزار می‌گردد.
- براساس اهمیت ماده آموزشی، گواهی پایان دوره معتبر به دانش‌آموختگان اعطاء می‌شود و امتیاز فعالیت آموزشی و پژوهشی نیز مد نظر قرار خواهد گرفت.
- از دانش‌آموختگان برجسته و ممتاز (پس از گذراندن دوره لازم) به عنوان مُدرس استفاده خواهد شد.
- دانش‌آموختگان برجسته و ممتاز به مراکز، مؤسسات و نهادهای مرتبط معرفی خواهند شد تا ضمن بهره‌گیری از توانمندی‌های آنان، علاوه بر نشر و زکات علم، گامی در جهت معرفی خدمات دانشگاه برداشته و از سوی دیگر، زمینه اشتغال دانش‌آموختگان و کمک به اقتصاد خانواده و جامعه نیز فراهم شود.
- موادی که در دانشگاه متولی برگزاری ندارد (مانند مهارت کار با نرم‌افزارهای تحقیقاتی و علوم اسلامی) به صورت مستقل توسط این مرکز برگزار می‌شود و در موارد دارای موضوع مشترک، با همکاری و هماهنگی حوزه معاونت‌های آموزشی، پژوهشی و فرهنگی و دانشجویی اجرا خواهد شد.
محورهای برنامه‌ها و فعالیت‌ها:
باتوجه به گستردگی موضوع، رشد روزافزون دانش و مهارت‌های بشری و به‌روز شدن ابزارها و امکانات، نمی‌توان همه زمینه‌های آموزشی را احصاء و بیان نمود. برخی از محورهای برنامه‌های معرفتی و مهارتی به شرح زیر است.
توجه: اولویت‌بندی برای برگزاری هر ماده آموزشی، پس از نیازسنجی و مشورت با اهل خبره صورت خواهد پذیرفت.
الف) حوزه مطالعه، تحقیق و پژوهش
- روش تحقیق علمی، روش‌های حل مسائل، ...
- دوره‌های نویسندگی، مقاله‌نویسی، ویراستاری، روزنامه‌نگاری، خبرنویسی، ...
- شیوه‌های جستجو در منابع دیجیتالی و کتابخانه‌ای
- مهارت‌های مطالعه، تندخوانی، یادداشت برداری، تقریرنویسی، تقویت حافظه، روش‌های به‌خاطرسپاری، ...
- آشنایی با واژه‌نامه‌ها، اصطلاح‌نامه‌ها، فرهنگ‌ها، دائرة‌المعارف‌ها، کتابخانه‌ها، بانک‌های اطلاعاتی و ... در منابع مکتوب و دیجیتالی و شیوه‌های اعتبارسنجی منابع، ...
- شیوه‌های انتشار مقالات در نشریات، بازیابی مقالات نشریات، دستیابی به کتابخانه‌های دیجیتالی، ...
- آشنایی با ویکی‌های (Wiki) عمومی و تخصصی و ساختار آن‌ها، ثبت اطلاعات در ویکی، ...
- ...
ب) حوزه دانش و معرفت
- تربیت مشاور دینی متخصص در امور خانواده، رفتارها و ناهنجاری‌های اجتماعی، ...
- آموزش احکام و مسائل شرعی به صورت کاربردی و تخصصی، تربیت پاسخگوی مسائل شرعی
- تحکیم اعتقادات و معارف پایه دینی (دوره دین فطری)
- معرفت ائمه علیهم‌السلام، آداب زیارت، حرم شناسی، آشنایی با اماکن مذهبی، ...
- معارف ادعیه و زیارات، تربیت کارشناس نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه، ...
- آشنایی با نجوم به ویژه در مسائل شرعی (مانند تعیین اوقات شرعی، ثبوت اول ماه، قمر در عقرب، ...)
- تربیت کارشناس دینی نقد رسانه (فیلم، سریال، بازی‌های رایانه‌ای، روزنامه و نشریات، وب، شبکه‌های اجتماعی، ...)
- کمک‌های اولیه، مراقبت‌های فوری، شیوه‌های احیاء قلبی ریوی (CPR)، ...
- آشنایی با فیزیولوژی بدن انسان، اصول سلامت، بهداشت فردی و جمعی
- آموزش زبان‌های خارجی از طریق امکانات و ابزارهای دیجیتالی و ارتباطی
ج) حوزه رایانه، دیجیتال و فضاهای مجازی
- مهارت کار با نرم‌افزارهای علوم اسلامی (قرآنی، حدیثی، فقهی، تاریخی، اعتقادی، فلسفی و کلامی، مرجع، منابع اهل سنت و ...)
- مهارت کار با نرم‌افزارهای تحقیقاتی، پژوهشی، تحلیلی، فیش‌نویسی، ...
- آشنایی با ابزارها و اصول تبلیغ دینی در فضای مجازی
- طراحی سایت و وبلاگ، مدیریت شبکه‌های اجتماعی
- برنامه نویسی در محیط‌های اینترنتی، فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی
- امنیت سیستم، مبارزه با هکرها، آشنایی با ویروس‌ها و ویروس‌یاب‌ها، ...
- پشتیبان‌گیری از اطلاعات و بازیابی (Backup & Recovery)
- آشنایی با موتورهای جستجو و انجام جستجوهای حرفه‌ای
- کار با نرم‌افزارهای آماری و گزارش‌گیری
- آشنایی با شبکه‌های رایانه‌ای، ایجاد شبکه‌های ساده، راه‌انداری ویدئوکنفرانس، ...
- کلاس‌های آموزش ICDL مقدماتی و پیشرفته، کار باسیستم‌های عامل و مهارت کار با مجموعه نرم‌افزارهای Office
- مهارت کار با نرم‌افزارهای طراحی و ویرایش تصاویر (طراحی پوستر، بروشور، بنر، ... مانند فتوشاپ و ...)
- مهارت کار با نرم‌افزارهای مونتاژ، میکس و تولید کلیپ
- آموزش تایپ ده انگشتی و حرفه‌ای
- آشنایی با فرمت‌های فایل‌های صوتی، تصویری و متنی و تبدیل فرمت‌های متفاوت به یکدیگر
- آشنایی با سخت‌افزار، برندهای معروف، گوشی‌های همراه، تعمیرات ابتدایی رایانه و گوشی، ...
- اینترنت، خدمات اینترنتی، پست الکترونیک (Email)، ...
- ...
د) حوزه تبلیغ، ترویج و تدریس
- آموزش مبلغان دینی (وعظ و خطابه، سخنوری، کلاس‌داری، تبلیغ برای کودک و نوجوان، مداحی و مرثیه‌سرایی، ...)
- آداب و شیوه‌های مناظره، تعامل با مخالفان، نقد، ...
- پداگوژی و روش‌های تدریس نوین
- تأمین محتوای آموزشی و تبلیغی و نگارش و تدوین منبرهای کوتاه، به‌روز و جذاب برای مخاطبان مختلف (جوان، نوجوان، بانوان، شاغلان، مدیران، بازاریان، ...)
- شیوه‌های صحیح حضور در فضای مجازی و تبلیغ دینی در شبکه‌های اجتماعی
- کارگاه آموزش بستن عمامه
- آموزش روش‌های حفظ قرآن و احادیث، اجرای برنامه حفظ آیات و احادیث کاربردی (با ابزارهای دیجیتالی و در قالب مسابقه)
ه) حوزه تربیت فردی، خانوادگی و اجتماعی
- تبیین سبک زندگی اسلامی، آداب اسلامی و اجتماعی
- زی طلبگی، بایدها و نبایدهای زندگی طلبگی
- دانش و مهارت‌های قبل از ازدواج، دوران نامزدی، ابتدای زندگی مشترک، شناخت همسران و نیازهای آنان
- تربیت فرزند
- سواد رسانه، شناخت آسیب‌های رسانه، نحوه استفاده صحیح از ابزارهای رسانه و فضای مجازی، ...
- برقراری ارتباط مؤثر با دیگران، دوست‌یابی، ...
- راه‌های پیشگیری و درمان اختلالات روانی (اضطراب، افسردگی، وسواس، تنبلی و بی‌حالی، عدم اعتماد به نفس، ریسک‌پذیری افراطی و تفریطی و ...)
- مدیریت خانه و خانواده، اقتصاد خانواده، راه‌های ساده کسب درآمد، ...
- دوره‌های NLP و موفقیت، کسب و کار موفق، خانواده موفق، ...
- ...
و) حوزه بصیرت، انقلاب و مقاومت
- شناخت و بازخوانی مَنویات مقام معظم رهبری، کشف و تدوین راهکارهای اجرایی نمودن خواسته‌ها و مطالبات رهبری
- تطبیق رویدادهای تاریخی و قصص قرآنی با حوادث عصر، بازخوانی سرگذشت علما و نخبگان
- شناخت و توانایی تبیین ارزش‌های انقلاب و دفاع مقدس
- شناخت جبهه مقاومت، شیوه‌های معرفی و پشتیبانی از آنان، ...
- دشمن‌شناسی.