وقف، پشتوانه پایدار آستان قدس و سرمایهای برای آینده
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، حجت الاسلام والمسلمین دکتر اصغری، عضو هیئت علمی دانشگاه رضوی و مدیر توسعه وقف و مشارکتهای اجتماعی بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی بیان داشت: وقف، تنها منبع پایدار درآمدی آستان قدس رضوی است. از صدر اسلام تا امروز، این سنت الهی همواره مایهی تداوم خدمات اجتماعی و فرهنگی بوده است. نخستین واقف، پیامبر اکرم(ص) بود که اموال خود را در مسیر مصالح عمومی امت اسلامی وقف کرد و نخستین متولی وقف، امام حسن مجتبی(ع) بود. پس از ایشان، حضرت زهرا(س)، امیرالمؤمنین(ع) و دیگر ائمه(ع) نیز این مسیر را ادامه دادند.
در آستان قدس رضوی، نخستین وقفنامه رسمی مربوط به مرحوم «عتیقی» است که در سال ۹۳۱ هجری قمری تنظیم شد. او بیستویک روستا را برای روشنی حرم، فرش، اطعام زائران و تأسیس دارالشفاء وقف کرد. از آن زمان تاکنون، سنت وقف در آستان قدس ادامه یافته و آثار آن در عرصههای علمی، درمانی و فرهنگی مشهود است.
در سالهای اخیر نیز گرایش مردم به وقف افزایش یافته است. تنها در سال گذشته نزدیک به ۹۰۰ میلیارد تومان وقف جدید ثبت شد و در سال جاری تا این لحظه، بیش از چهار هزار میلیارد تومان وقف انجام شده است. حدود سیوپنج درصد موقوفات آستان قدس پس از پیروزی انقلاب اسلامی شکل گرفته و جالب آنکه نزدیک به نیمی از واقفان، بانوان هستند.
علت اصلی این اقبال، امانتداری و کارآمدی آستان قدس در حفظ و بهرهوری از موقوفات است. زمانیکه مردم ببینند نیت واقفان با دقت و صداقت اجرا میشود، به این سنت الهی اعتماد بیشتری پیدا میکنند. در مقابل، اگر امانتداری رعایت نشود، انگیزهی وقف در جامعه تضعیف میگردد.
امروز وقف، وارد مرحلهای نوین شده است. بر اساس فتاوای رهبر معظم انقلاب، وقف پول و وقف سهام نیز مجاز شمرده شده و آستان قدس در حال تأسیس نخستین «صندوق وقفی سرمایه در بورس» است. همچنین قلمروهای جدیدی چون وقف بیمه، وقف خدمات، وقف دیجیتال، توکنها و رمزارزها در حال بررسی فقهی و حقوقیاند.
دانشگاه علوم اسلامی رضوی بهترین مرکز برای مطالعهی علمی این حوزه است؛ چراکه میتواند امکانسنجی فقهی و اقتصادی این نوع وقفها را انجام دهد و نتایج پژوهشی آن را به مرحلهی فتوا و اجرا برساند.
در کنار آن، آستان قدس مدلهای متنوعی از وقف را توسعه داده است؛ از جمله وقف دارایی، وقف وکالتی و وقف مشارکتی. در مدل مشارکتی، پروژههایی چون رواق زیرسطحی شیخ بهایی، توسعه مهمانسراها و فاز دوم بیمارستان رضوی با مشارکت مردم در حال اجراست.
وقف، چشمهای است که هرگز خشک نمیشود. اگر دانشگاه رضوی و مراکز پژوهشی بتوانند این حوزه را بهروز، علمی و آیندهنگرانه دنبال کنند، موقوفات نهتنها تداوم خواهند یافت، بلکه به سرمایهای راهبردی برای توسعهی علمی، فرهنگی و اقتصادی کشور تبدیل میشوند