از بیان برنامه ها تا اهداف معاونت آموزش در دوره جدید

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسین فرزانه، معاون جدید آموزش و تحصیلات تکمیلی دانشگاه رضوی در گفت و گویی صمیمی با روابط عمومی دانشگاه، ضمن اشاره به مختصری از رزومه خویش به بیان برنامه ها و اهداف آینده در زمینه مدیریت این معاونت پرداخت.

متن این گفت و گو از قرار زیر است:

- لطفا مختصری از رزومه تحصیلی خویش را برای مخاطبان بیان بفرمایید.

استاد فرزانه: اینجانب حسین فرزانه، متولد شهر مشهد در سال 1360 می باشم.  تحصیلات خود تا مقطع دیپلم در رشته ریاضی-فیزیک در دبیرستان امام رضا ع ادامه دادم. در سال 1379 در رشته مهندسی کامپیوتر، پذیرفته و وارد دانشگاه فردوسی مشهد شدم و همزمان، تحصیل دروس حوزوی را نیز آغاز کردم.

در سال 1384 ، کارشناسی خود را از دانشگاه فردوسی اخذ و سپس به صورت تمام وقت به تحصیل در حوزه علمیه خراسان پرداخته و مدارک سطح 1،2،3،4 خود را از حوزه علمیه خراسان دریافت کردم. در دوره کوتاهی نیز به قم مهاجرت کرده و در آنجا به تحصیل پرداختم. در اوایل دهه 90 وارد دانشگاه علوم اسلامی رضوی شدم و مدرک دکتری فقه جزا را از این مرکز علمی فاخر، کسب کردم و سپس به عضویت هیات علمی گروه فقه درآمدم و در سال های اخیر نیز مدیریت گروه فقه را برعهده داشتم.

- سرفصل های اصلی برنامه های خود برای تحول در معاونت آموزشی دانشگاه رضوی را بیان کنید.

استاد فرزانه: به نظرم، اصلِ مطالبه تحوّل که از سوی تولیتِ معزّز آستان و مدیران محترم سازمان علمی فرهنگی مطرح شده، مطالبه ای کاملاً منطقی و بلکه ضروری است. معتقدم، حتی اگر چنین درخواستی از سوی مسئولان آستان قدس نیز مطرح نمی شد، بازهم نوسازی و بازنگری در برنامه های آموزشی دانشگاه، به واسطه تغییراتِ شگرفی که در شیوه ها و مدل های آموزشی، نظام مدیریت علم و نیز نیازهای و اولویت های جامعه ایرانی رخ داده، ضرورتی ناگزیر بود. اساسا تحول، نشانه زنده بودن و شادابی یک مرکز علمی است و رکود و ایستایی از نشانه های اضمحلال و رخوت یک سیستم آموزشی تلقی می گردد.

 رهبر معظم انقلاب در یک سخنرانی به صراحت فرمودند:  «حوزه های علمیه اگر از تحول بگریزند، اگر نمیرند، منزوی خواهند شد» ؛ این فرمایش ایشان به این معناست که فرار از تحول مساوی با انزوا و اضمحلال است؛ بنابراین بعید می دانم کسی با اصل ضرورت تحول، مخالفتی داشته باشد.

آنچه مهم است شفاف شدن مصادیق تحول و ابعاد آن و نیز پیاده سازی عینی و علمی تحول در برنامه های دانشگاه است.به نظر بنده دانشگاه رضوی می تواند ضمن حفظ اصالت حوزوی خود، تحولاتی را در سیستم آموزش و پذیریش خود ایجاد نماید. تحول از نگاه بنده عبارتست از : « ایجاد یکسری تغییراتی هدفمند و برنامه ریزی شده در ساختارها،  فرآیندها و راهبردهای حاکم بر یک مجموعه به منظور انتقال آن از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب».

- می توانید توضیح بیشتری در مورد برنامه های خویش برای ایجاد چنین تحولی ارائه بفرمایید.

استاد فرزانه: واقعیّت آن است که دانشگاه علوم اسلامی رضوی، در طول 40 سال گذشته، خدمات پرشمار کم نظیر بلکه بی نظیری را به مراکز علمی اعم از حوزه های علمیه و دانشگاه ها و نیز نهادی حکومتی و بلکه به جامعه ایران ارائه داشته است. از این جهت، بنده این مرکز علمی فاخر را کاملاً موفق و شاید یکی از کارآمدترین نهادهای علمیِ حوزوی کشور می دانم. این واقعیتی است که بارها و بارها از سوی بزرگان و اساتید صاحب نظر ملی و بین المللی در رشته های گوناگون علمی به صراحت بیان شده است.

بنده معتقدم برای حفظ و استمرار این موفقیت ها، لازم است دانشگاه با ایجاد تغییراتی در نظام های آموزش، گزینش و پژوهش خود، وارد مرحله تازه و جدیدی از حیات خود شود تا بتواند همچون گذشته، نهادی تاثیرگذار و کارآمد باشد. از این رو بر این باورم که دانشگاه علوم اسلامی رضوی در آستانه چهل سالگی به بلوغ و پختگی لازم برای نوعی پوست اندازی و ورود به افق های جدید رسیده است که البته این مهم تنها با کمک و حمایت اعضای محترم هیات علمی، که همگی بدون استثناء در رشته خود صاحب نظر، واجد مهارت، متعهد و متخصص هستند، ممکن خواهد بود.

  ما مشکلاتی در نظام آموزشی خود داریم که برخی از آنها، مختص به دانشگاه رضوی نیست بلکه از چالش های نهاد علم در همه مراکز علمی کشور محسوب می شود. انبوه خوانی، حافظه محوری، عدم انعطاف سیستم آموزشی، کمیت گرایی در سنجش، پژوهش های جزیره ای، فردی و نظری، عدم مشارکت طلاب و دانشجویان در فرآیند تولید علم، افسردگی علمی برخی دانشجویان به دلیل عدم درک رابطه معنادار میان آموخته ها و نیازهای جامعه، عدم استفاده از مدل های نوین آموزشی، کهنه بودن شیوه های گزینش دانشجو، عدم ارائه آموزش های الکترونیک و ....  پاره ای از این معضلات است.

- راهکار شما برای حل این معضلات چیست ؟

استاد فرزانه: ببینید همانطور که عرض شد، این معضلات مختص به دانشگاه رضوی نیست مشابه این اشکالات در حوزه های علمیه و سایر دانشگاه های دیگر نیز وجود دارد و حل آن، نیازمند برنامه ریزی های علمی و تدریجی است. آنچه فعلا در دستور کار معاونت آموزشی است طراحی مدلی برای کارآمد سازی آموخته های علمی است. به بیان دیگر ما به دنبال آن هستیم که به دانشجو قدرت کیفیت بخشی به اطلاعات و استفاده از آموخته ها، برای حل مسائل و معضلات عینی موجود را اعطا نماییم و دانش پژوه را در فرآیند تولید علم درگیر کنیم.

به نظر می رسد اساسا علم نافعی که در روایات از آن یاد شده نیز چیزی جز این نیست یعنی علمی که مقرون با عمل باشد و در بهبود کیفیت زندگی مادی و معنوی، تاثیرگذار باشد.

البته به دلیل وابستگی دانشگاه به آستان قدس رضوی، اولویت اول، نیازها و مسائل آستان قدس رضوی و در مرحله بعد شهر مشهد و در نهایت مسائل کشور و بین اللمللی برای دستیابی به مدل ها و نظام واره هایی برای بهبود کیفیت زندگی مادی و معنوی بشر می باشد. بدون دستیابی به این نظام ها، نمی توانیم نقشی در ایجاد تمدن نوین اسلامی داشته باشیم. بنابراین باید به دنبال تعلیم داده هایی به طلاب و دانشجویان باشیم که در حل معضلات و مسائل و نیازها، دخالت دارند. خلاصه آنکه باید بیش از گذشته ، نیاز محور باشیم هم در حوزه آموزش هم پژوهش و هم گزینش طلاب.

- در پایان اگر نکته خاصی در نظر دارید بفرمایید.

استاد فرزانه: خیلی ممنون. در پایان بایستی از تولیت معزز آستان قدس رضوی که همواره از دانشگاه علوم اسلامی رضوی حمایت و پشتیبانی داشته و بر توسعه این مرکز علمی فاخر تاکید کردند، کمال تشکر و قدرشناسی خودم را ابراز کنم.

همچنین از ریاست محترم سازمان علمی و فرهنگی جناب آقای دکتر طالبی و به ویژه از ریاست محترم دانشگاه علوم اسلامی رضوی جناب حجه الاسلام و المسلمین دکتر جهانگیری، نیز بابت حمایت، هدایت و عنایتی که بنده داشتند، چه در گروه فقه و چه در معاونت آموزش، تشکر و سپاسگزاری می کنم.

در نهایت گمان می کنم  خلاف ادب و انصاف است که از زحمات معاونت سابق آموزش، جناب حجه الاسلام و المسلمین  آقای دکتر امامی یادی نکنم، ایشان در مدت زمان نسبتا طولانی مسئولیت شان، خدمات بی شمار و بی نظیری را در جهت ایجاد، حفظ و ارتقاء دانشگاه کشیدند  و هر زمان دانشگاه به کمک ایشان نیاز داشت، بی هیچ توقعی و با کمال تواضع به یاری ما شتافتند. خداوند ایشان را حفظ کند.

والسلام علیکم و رحمه الله