دو مشکل اصلی علوم انسانی اسلامی

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، سومین نشست شورای عالی سیاست‌گذاری علوم انسانی اسلامی حوزه‌های علمیه کشور با حضور حضرت آیت الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه های علمیه،دکتر سیمایی صراف وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر عاملی رئیس شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر حداد عادل رئیس سابق شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت‌الاسلام  والمسلمین دکتر پارسانیا رئیس شورای تخصصی حوزوی شورای تحول و ارتقاء علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر محسن جهانگیری رئیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی، دکتر محمد مهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، حجت الاسلام و المسلمین دکتر عباسی رئیس جامعه المصطفی العالمیه(ص)، دکتر حسنی آهنگر رئیس دانشگاه جامعه امام حسین علیه السلام،حجت الاسلام دکتر علی مصباح یزدی عضو هیأت امنای مؤسسه امام خمینی ره، حجت الاسلام و المسلمین دکتر احمد حسین شریفی رئیس دانشگاه قم، حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید احسان رفیعی علوی رئیس دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام، دکتر اصغر افتخاری رئیس دانشگاه امام صادق‌ علیه الاسلام، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر دکتر محمدباقر سعیدی‌روشن رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه،حجت الاسلام و المسلمین مهدی رجایی مشاور و دستیار ویژه مدیر حوزه های علمیه کشور،حجت الاسلام و المسلمین سیدحسین میرمعزی رئیس پژوهشکده مطالعات راهبردی حوزه های علمیه کشور، در دفتر معاونت ارتباطات بین‌الملل مقام معظم رهبری(مدظله العالی) برگزار شد.

در این نشست به بررسی موانع و پیشنهاداتی در جهت تحول در علوم انسانی و اسلامی سازی آن پرداختند که در ابتدای جلسه، آیت‌الله اعرافی ضمن خوش آمدگویی به اعضای شورای عالی ستاد، بر ضرورت تحول در علوم انسانی به‌عنوان یکی از مسائل اساسی کشور تأکید کرد. سپس حجت‌الاسلام رجایی‌نیا به نمایندگی از دبیرخانه ستاد، توضیحات اجمالی و کلی درباره گزارش اقدامات انجام‌شده در ستاد ارائه داد و پس از آن دکتر بالایی به نمایندگی از دبیرخانه، گزارشی مفصل از اقدامات ستاد را بیان داشت.

وی گزارش بخشی از اقدامات ستاد با محوریت مراکز و نهادهای عضو را که در سطح ملی در حال انجام است به صورت خلاصه مورد اشاره قرار داد که عبارتند از:

۱. تدوین نقشه‌راه تحول علوم انسانی در ۹ راهبرد کلان، ۴۷ اقدام کلان و ۱۸۷ ریزاقدام به همراه سند پشتیبان آن
۲. تدوین برش‌های سالانه اقدام سند نقشه‌راه تحول علوم انسانی
۳. تدوین درختواره رشته‌های علوم انسانی اسلامی در ۴۳۰ رشته و گرایش
۴. تدوین ۳۲۶ درسنامه برای مواد درسی مصوب رشته‌های علوم انسانی اسلامی توسط اساتید دانشگاه‌های سراسری از جمله تهران، علامه طباطبایی، فردوسی مشهد و…
۵. حمایت از حدود ۵۰۰ طرح و کتاب پژوهشی از بین حدود ۴۰۰ هزار طرح و کتاب در عرصه علوم انسانی اسلامی
۶. تعریف پروژه‌ها و تحقیقات مسئله‌محور در علوم انسانی اسلامی و واگذاری آن به دانشجویان و فارغ‌التحصیلان ارشد و دکتری در دانشگاه‌های تهران، علامه طباطبایی، تربیت مدرس، بهشتی و…
۷. راه‌اندازی ۱۰ کتابخانه علوم انسانی اسلامی در سراسر کشور
۸. تهیه سامانه مشترک پایان‌نامه‌های مسئله‌محور علوم انسانی اسلامی در سطح ملی
۹. راه‌اندازی کرسی‌های درس خارج مسئله‌محور در عرصه علوم انسانی اسلامی
۱۰. تدوین و چاپ کتب فقه‌های جدید در مسائل روز در عرصه علوم انسانی اسلامی
۱۱. تدوین فلسفه مضاف رشته‌های علوم انسانی با رویکرد نقد و بررسی علوم انسانی متعارف و تاسیس رویکرد اسلامی در آن

رئیس شورای عالی سیاستگذاری ستاد راهبری علوم انسانی اسلامی و مدیر حوزه‌های علمیه کشورگفت: هدف اصلی این ستاد، هماهنگی نهادهای علوم انسانی اسلامی و همراهی آن‌ها با دستگاه‌ها و بخش‌های رسمی ضروری است.

آیت الله اعرافی بر لزوم توجه به واقعیت‌ها و نیازهای موجود تأکید کرد و بیان داشت که انتخاب‌های ما باید به گونه‌ای باشد که بتواند مشکلات نظام حکمرانی را حل کند و گره‌ای را باز کند.

وی در ادامه با تأکید بر وجود دیدگاه‌های متنوع در حوزه علوم انسانی اسلامی، تصریح کرد که نگاه امامین انقلاب به عنوان ملاک اصلی مورد توجه قرار دارد و مطابق با اندیشه‌های بزرگانی مانند علامه طباطبایی، شهید مطهری، علامه مصباح، شهید صدر و آیت‌الله جوادی آملی می باشد.

مدیر حوزه های علمیه در ادامه بیان داشت مهم است که به عنوان حوزویان، مسائل را به درستی شناسایی کنیم و زیرساخت‌های علوم انسانی در حوزه علوم اسلامی را بازسازی کنیم. جهت فقه معاصر که در حوزه علمیه راه اندازی شده است نیز همین می باشد؛ یعنی ایجاد تحول در پایه علم فقه به گونه ای که توانایی پاسخ به پرسش‌های جدید را به دست بیاورد.

وی در پایان ضمن تاکید بر اهمیت حرکت به سمت نظریه‌سازی و نظام‌سازی، اشاره کرد که در زمینه هوش مصنوعی و علوم انسانی نیز اقداماتی خوبی انجام شده که از جمله آنها  تلاشهای صورت گرفته در مرکز تحقیقاتی نور است.

در ادامه وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: علوم انسانی به صورت مستمر نیازمند تحول است و این در حالی است که جوامع علمی ما ایستا هستند.

وی تحول علوم انسانی در کشور را به سه معنا تعریف کرد: ۱- کارآمدی ۲- اسلامی‌سازی ۳- بومی‌سازی و همان طور که دکتر عاملی بین بومی و اسلامی ارتباط برقرار کردند به نظرم منطقی هست.

وی تأکید کرد قطعا باید به سمت علوم انسانی به معنای بومی یا اسلامی برویم اما نکته‌ای را مورد توجه قرار دادند که دغدغه حاکمیت اسلامی، حکمرانی دین است و حکمرانی دینی بیش از آنکه به دینی کردن علوم وابسته باشد، به دین‌شناسی نیاز دارد. در حال حاضر، دین‌شناسی و قرائت از دین در جامعه مورد غفلت واقع شده است.

وی افزود: علوم انسانی اسلامی زمانی جامعه را اقناع می‌کند که کارآمد باشد ما در وزارت علوم در خدمت همه مجموعه‌های علوم انسانی اسلامی به ویژه این ستاد هستیم و خودمان هم در حال اندیشیدن و تمهید اقداماتی در زمینه تحول علوم انسانی هستیم.

دو مشکل اصلی در علوم انسانی

حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر محسن جهانگیری، رئیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی نیز در این نشست به ایراد سخن پرداخت.

وی دو مشکل اصلی در علوم انسانی را عدم حمایت مالی از پژوهشگران و عمیق نبودن پژوهش‌ها عنوان کرد.

رئیس دانشگاه رضوی گفت: با آمدن هوش مصنوعی، مشکل نبود عمق در پژوهشها متأسفانه گسترده‌تر شده است.