توجه شهید صدر به وضعیت انسان معاصر وحل مسئله

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، دکتر محمدرضا قائمی نیک، معاون پژوهش دانشگاه رضوی در همایش ظرفیت‌های اندیشه شهید صدر در تحول علوم انسانی بیان داشت: شهید صدر جزء آن دسته از متفکرینی است که نسبت به سنت اسلامی گذشته فقط شارح نیستند بلکه در مواجهه با جهان معاصر سعی داشتند سخن و حرف جدیدی بگویند.

وی افزود: بر این اساس باید آثار او را متمایز از شارحین صرف سنت فهمید درعین حال که آثارش در ارتباط و پیوستگی با آثار و سنت اسلامی است اما سعی کرده حرف جدیدی در دنیای معاصر بزند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی بیان داشت: شهید صدر به این نکته توجه داشته که آنچه در دوره معاصر در جهان رقم می‌خورد متفاوت از گذشته است و به بیانی دیگر ما با یک دوره تاریخی جدید در تاریخ تحولات بشر روبرو هستیم. از این رو سعی کرد به مسائل جدید پاسخ‌های مبتنی بر سنت اسلامی ارائه بدهد.

وی افزود: شهید صدر می دانست دوره معاصر که می‌خواهد به آن پاسخ‌هایی بدهد تحولاتش تابع تغییر و تحولات در وضعیت انسان معاصر و جدید است، نه اینکه صرفا این پاسخ‌ها یک جواب جدلی و ناظر به یک سری مفاهیم کاملاً نظری باشد، بلکه او متوجه شده بود که ما با یک وضعیت جدید مواجه هستیم که تمام وجوه زندگی ما را در نظر و عمل تحت تاثیر خودش قرار داده است.

تفاوت پاسخ به شبهه و حل مسئله

معاون پژوهش دانشگاه علوم اسلامی رضوی بیان داشت: به عنوان مثال بانک یک نظر و یا یک مسئله جدلی و شبهه نیست بلکه یک مسئله ناظر به یک وضعیت جدید است که باید آن را حل کرد از این رو پیش از آنکه در مقام پاسخ به شبهات باشد به خصوص در اواخر عمر، متوجه مواجهه با وضعیت حل مسئله بود.

وی افزود: تفاوت پاسخ به شبهات و حل مسئله این است که در اولی یک شبهه‌ای ایجاد شده و احتمالاً با یک جواب جدلی رفع شود اما در وضعیت حل مسئله همه درگیر آن هستیم و باید مسئله را با تلاش علمی حل کرد که شهید صدر ظاهرا این موضوع را متوجه شده بود و در تلاش برای حل مسائل دنیای معاصر بود.

دکتر قائمی نیک بیان داشت: شهید صدر می دانست که تاریخ تحولات بشر دستخوش ادوار مختلف است و اکنون با دور جدیدی از مناسبات در زندگی بشر مواجه هستیم که اسلام باید تکلیف خودش را با آن روشن کند.

وی افزود: در علوم اجتماعی به طور مشخص نظریات افرادی مثل مارس و نظایر آن در جامعه شناسی بحث می‌ شود پیدایش علم اجتماعی محصول توجه به یک ادوار تاریخی است، شهید صدر با اشراف به این مسئله در بحث‌هایی مربوط به سنن تاریخی یا کتاب‌های دیگرش سعی‌ می کند بگوید ما می‌توانیم با استفاده از قرآن و روایات تحولات تاریخ بشر و ادوار را بفهمیم اما در عین حال نباید این فهم را به نحوی بیان کنیم که خودش صرفا در یک دوره تاریخی الهیاتی یا به تعبیر دیگر درون دینی باشد.

وی ادامه داد: بر این اساس شهید صدر تلاش می کند این مهم قرآنی و روایی را به زبان عقلی بیان کند تا بتواند به زبان جهان شمول تحولات تاریخ بشر و از خلال آن علم اجتماعی اسلامی را توضیح بدهد.