شعارهای بیانیه حقوق بشر مرکبی بر روی کاغذ است!

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، دکتر جمال‌رجب سیدبی، استاد فلسفۀ و تصوف اسلامی دانشگاه السویس مصر و معاون سابق این دانشگاه در نشست علمی قرآن و حقوق بشر در موضوع «الگوهای حقوق بشر بین دیدگاه اسلام و منشور جهانی سازمان ملل متحد؛ نگاهی انتقادی در پرتو حوادث غزه» به ارائه بحث پرداخت.

وی با اشاره به مفاد اعلامیۀ جهانی حقوق بشر 1948، محتوای عمیق‌تری از اصول آن‌را از نگاه اسلامی بیان کرد و گفت: اولین موضوع، بحث از «تکریم الانسان» بود که با اشاره به آیۀ کریمۀ «وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهمْ عَلَى كَثِیرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلاً» (الإسراء/ 70) به ویژگی‌های فراتر از رنگ و نژاد و مذهب انسان اشاره داشت در حالی‌که در تمدن غرب، تمایزات نژادی و رنگ پوست و نظایر آنها مبنای رفتار انسان‌ها قرار می‌گیرد.

دکتر جمال رجب با بیان اینکه شعارهای مندرج در بیانیۀ حقوق بشر، در حقیقت مرکبی روی کاغذ هستند و در دنیای واقعی خبری از آن نیست گفت: برادری انسانی از آنچه در غزه در جهاد و دفاع از حقوق می‌گذرد کجاست؟ وجدان جهانی در رعایت حقوق بشر و آزادی زندگی کجاست؟

وی ضمن نقد سیاست های غرب به‌ویژه ایالات متحدۀ آمریکا در حمایت از اسرائیل که ابتدایی‌ترین حقوق بشر را ضایع می‌سازد به مسئلۀ «حق شهروندی» پرداخت.

وی با بیان اینکه در اسلام و حتی تمدن اسلامی، مخصوصاً آنگونه که از سوی پیامبر اسلام(ص) پایه‌گذاری شد، حق شهروندی مبتنی بر عدالت و جامعۀ مدنی برای هر انسانی به رسمیت شناخته شده که با تحلیل رفتار کریمانۀ پیامبر اسلام(ص) در مدینه به خصوص با یهودیان پیش از پیمان‌شکنی‌شان، متوجه به رسمیت شناختنِ حق شهروندی در مدینه برای همۀ انسان‌ها، اعم از مسلمان و غیر مسلمان می شویم.

استاد دانشگاه مصر با اشاره به اینکه رفتار پیامبر با غیرمسلمانان و حتی یهودیان منصفانه بوده، بیان داشت: در منشور جهانی حقوق بشر به حق حیات، آزادی و امنیت شخصی اشاره شده است اما سوال این است که در واقعیت آیا آنچه در غزه اتفاق می‌افتد حمله به زندگی، آزادی و امنیت نیست؟

وی افزود: وجدان جهانی و بشردوستانه در مورد حملاتی که در غزه به زندگی کودکان، سالمندان، زنان شیرده و یا مردم از همه فرقه‌ها انجام می‌شود، کجاست؟ اگر در این منشور، آزادی مطرح است باید توجه داشته باشیم که اسلام به معنای مختلف آزادی تاکید دارد که شاید اولینِ آنها آزادی عقیده باشد و آیات «وَقُلِ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُرْ» (کهف،29) و «لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ، قَد تَّبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ» (بقره256) بر این مضمون تاکید دارد.

دکتر جمال رجب با تاکید به نقل قولی از گوستاو لوبون در کتاب تمدن العرب که در آن به ماجرای برخورد صحیح و غیرخصمانۀ مسلمانان در شهر بیت‌المقدس پس از فتح این سرزمین اشاره دارد گفت: مقایسه این اتفاق با رفتار صلیبیان با مسلمین در چند قرن بعد در اورشلیم نشان‌دهندۀ رفتار عزت‌مندانه و کریمانۀ مسلمین است. امروز نیز رفتار خشن و جنایتکارانه صهیونیست‌ها در قدس شریف و تلاش آنها برای یهودی‌سازی مسجدالاقصی و تخریب آن را شاهد هستیم.

دکتر جمال رجب در ادامه به برخوردِ مامون عباسی در مناظرات مشهوری که با حضور حضرت رضا(علیه السلام) با دیگر متفکرین فرق و نحله‌های فکری انجام ‌شده اشاره کرد که در آنها، نمایندۀ مانویان از عدم تحمیل عقیدۀ خلیفۀ مسلمین، قدردانی کرده است.

استاد دانشگاه مصر در ادامه به بحث آزادی اندیشه در تمدن اسلامی اشاره کرد و از حسن بن هیثم گفت که از سرزمین خود در بصره تحت حکومت خلیفۀ عباسی به کشور رقیب خود تحت حکومت امرالله فاطمی رسید و علی رغم برخی اختلافات سیاسی مورد احترام و تکریم قرار گرفت.

وی با ارجاع به کتاب التراث العلمی فی الحضاره الاسلامیه از احمد فواد پاشا گفت: علمای مسیحی و یهودی به ویژه در نهضت ترجمه، از حمایت، تکریم و احترام حاکمان و مردم برخوردار بودند و در جهان اسلام و عرب در جستجوی دانش بودند چنانکه وقتی افرادی در کشورهای اسلامی برای طلب علم ساکن می‌شدند امکانات زندگی را به رایگان دریافت می‌کردند.

دکتر رجب جمال در پایان ضمن جمع‌بندی، مواضع صریح خویش دربارۀ حوادث غزه در پرتو حقوق بشر از دیدگاه اسلام را در چند بند چنین بیان کرد:

1) جهان عرب و اسلام باید از آرمان فلسطین حمایت کند و با همه ابزارهای ممکن از آن حمایت نماید. 2) آزادسازی قدس شریف و آزادسازی مسجد الاقصی از چنگال صهیونیسم، وظیفۀ همۀ مسلمانان اعم از حاکمان و مردم است3) با فعال‌کردن سلاح تحریم اقتصادی به صورت سیستماتیک اهداف اصلی حمایت از مردم فلسطین محقق می‌شود. 4) از بسیاری از کشورهای عربی و اسلامی تلاش‌های مبارکی صورت گرفته، اما هنوز نسبت به آنچه که رخ داده و در برابر تاریخ، کوتاهی‌های زیادی صورت می‌گیرد. 5)  مسئلۀ فلسطین جزء لاینفک نظریه امنیت ملی عربی و اسلامی تلقی می‌شود و از این‌رو باید تمام تلاش خود را برای حمایت از آن به کار گیریم. 6) سلاح تضرع به درگاه خداوند متعال برای پیروزی مجاهدین در فلسطین، از مجهزترین سلاح‌هاست، چنانکه پیامبر اسلام (ص) در جنگ بزرگ بدر و جنگ های دیگر چنین کرد.