دکتر قائمی نیک در ضمن بیان الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از راهکار مرحوم نائینی در مواجه با ایده ترقی که تلاش برای ارائه روایت دیگری از تاریخ عالم و بشر در ذیل مسائل دینی است سخن گفت و انقلاب اسلامی را امکانی برای این ارائه دانست.
عضو هیئت علمی دانشگاه رضوی مطرح کرد؛
۱۴۰۱-۱۲-۲۱
راهکار مرحوم نائینی برای مواجه با ایده ترقی و ارائه روایت دیگری از تاریخ عالم و بشر در ذیل مسائل دینی
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، کانون غرب شناسی و اندیشه اسلامی دانشگاه رضوی با مشارکت سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی سلسله نشست های انقلاب اسلامی و تحول در علوم اسلامی و انسانی را برگزار کرد.
در این همایش دکتر محمدرضا قائمی نیک، عضو هیئت علمی دانشگاه رضوی پیرامون علوم اجتماعی و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به سخنرانی پرداخت.
دکتر قائمی نیک بیان داشت: ایده پیشرفت در سال های اخیر جایگزین ایده توسعه شده و با توجه به اقتضائات الگوی توسعه غربی، تلاش شده تا الگوی بدیلی در انقلاب اسلامی ارائه شود.
وی افزود: در الگوی توسعه غربی، ایده توسعه در استمرار ایده فلسفی ترقی شکل می‌گیرد. ایدۀ ترقی، که در قرن ۱۸ و ۱۹ رواج یافت، در حقیقت محصول تغییر و بازخوانی ایده مشیت الهی مسیحی که در قرون وسطی رواج داشت بر مبنای منطق علم جدید و مدرن است.
دکتر قائمی نیک با اشاره به تحلیل کارل لویت، متذکر شد ایده مشیت الهی که قصد داشت با تمسک به وحی مسیر تاریخی انسان را در این جهان و جهان های پس از آن توضیح دهد در دنیای مدرن با جایگزینی علم به جای دین و از منازعات علم و دین در علم تاریخ و ایده ترقی متجلی شد که وضعیت انسان در تاریخ را با توجه به علم و ساینس توضیح می‌دهد.
وی افزود: بنابراین در ضمن شکل گیری ایده ترقی و بعد از آن توسعه، تاریخ تجدد غربی که حدودا از دوره رنسانس شروع شده بود بسط پیدا کرد و تاریخ بشر به نحو توسعه ای و سکولار و این دنیایی بازخوانی شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه رضوی در ادامه به نظریاتی مثل داروین، هگل و مارکس برای اثبات ادعای خویش اشاره کرد و گفت: در همین دوره است که اولین مواجهات ما با جهان غرب شکل می‌گیرد و به این ترتیب اولین مواجه ما با غرب در زمان تشکیل ایده ترقی و توسعه بوده است.
وی افزود: به همین دلیل اولین متفکرینی که از ایران عازم اروپا می‌شوند تحت تاثیر این ایده قرار گرفتند. دکتر قائمی نیک بیان داشت: ایده ترقی ابتدا در جنگ های ایران و روس تا مشروطه به مهم ترین مسئله متفکرین ما از منور الفکر هایی مثل آخوندزاده تا مصلحان دینی مثل میرزای نائینی تبدیل شد.
وی با مروری بر بخش ابتدایی کتاب تنبیه الامه و تنزیه المله مرحوم نائینی گفت: از نظر مرحوم نائینی راهکار مواجه با ایده ترقی تلاش برای ارائه روایت دیگری از تاریخ عالم و بشر در ذیل مسائل دینی است و پاسخ ایده طرقی که قرار است در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت داده شود پاسخی از جنس روایت دیگری از کلیت تاریخ بشر و همچنین ترسیم گذشته حال و آینده بشر از نگاه دینی خواهد بود.
عضو هیئت علمی دانشگاه رضوی وقوع انقلاب اسلامی را امکانی برای این ارائه دانست و گفت: باید تلاش کرد تا این روایت ارائه شود و آینده تاریخ را در ذیل ایده انقلاب اسلامی رقم زد.