تبیین انواع صبر و درخواست تقوا و همنشینی با ابرار

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر علی خیاط، رئیس دانشگاه رضوی در شرح دعای روز سیزدهم ماه مبارک رمضان به تبین معارف دعا پرداخت که در ادامه ارائه می شود:
اللهمّ طَهّرنی فیهِ من الدَنَسِ والأقْذارِ وصَبّرنی فیهِ علی کائِناتِ الأقْدارِ ووَفّقْنی فیهِ للتّقی وصُحْبةِ الأبْرارِ بِعَوْنِکَ یا قُرّةَ عیْنِ المَساکین.
خدایا ما را از پلیدی‌ها زشتی‌ها و کثافت‌های نفس تزکیه و پاک کن توان بده در برابر قضا و قدرهایی که برای ما پیش می آید صبوری پیشه کنیم و اهل تقوا باشیم و با ابرار و خوبان همنشین گردیم.
در این دعا سه خواهش را از خدای سبحان مطرح می کنیم نخست آنکه ما را از پلیدی‌ها زشتی‌ها و کثافت‌های نفس تزکیه و پاک کند یعنی طوری شود که ما از تیرگی‌های روحی و پلیدی‌هایی که آن را آلوده کرده دور شویم.
امام سجاد علیه السلام در دعای چهل ‌‌وچهارم صحیفه که دعای استقبال از ماه مبارک رمضان و شناسنامه‌ی آن است به دو نام ماه رمضان اشاره می کند و می فرمایند«هذا شهر رمضان شهر الطَّهور و شهر التَّمحیص» تمحیص به همین معنای پاکسازی کردن است پاکسازی از ناخالصی‌ها و غش‌ها و ناپاکی‌ها!
وقتی ما چنین تقاضایی را مطرح می کنیم عملا باید بسترش را هم فراهم کنیم با روزه گرفتن، تلاوت قرآن و اعمال نیک دیگرتلاش کنیم این پاکی حاصل شود. در روایت پیامبر گرامی اسلام داریم که این دل‌های شما زنگ می زند «إنّ هذهِ القُلوبَ تَصدَأُ كما يَصدأُ الحَديدُ إذا أصابَهُ الماءُ قيلَ وما جَلاؤها ؟ قالَ كَثرَةُ ذِكرِ المَوتِ، وتِلاوَةِ القرآنِ» می پرسند چگونه می توانیم این زنگارها را از دل پاک کنیم، می فرماید به تلاوت قرآن و استغفار! این‌ها از اعمال این ماه عزیز است.
وقتی از خدا می خوایم که این ناخالصی‌های روحی و درونی ما را پاک کند باید که عوامل آن، برنامه‌ی ماه رمضان که پیامبر گرامی اسلام در خطبه‌ی شعبانیه بیان کردند را هم سعی کنیم انجام بدهیم. باید انسان اهل استغفار، تلاوت قرآن، رسیدگی به ایتام، احترام به بزرگان باشد اینها باعث می شود که انسان بتواند روح خود را پاک کند.
در فراز دوم می گوئیم خدایا مرا نسبت به پیشامدها و قضا و قدرهایی که برای من پیش می آید صابر بگردان. گاهی انسان یک موقعیت گناه را آماده می بیند و آتش شهوت هم در او شعله‌ور است، لازم است در اینجا خود را کنترل کند دشوار است اما در عین حال باید مقاومت کند! روزه گرسنگی دارد صبر کردن به این حالت دشوار است اما باید صبر پیشه کرد.
گاهی برای انسان انجام یک طاعت سخت است روحیه‌ی سخاوتمندی ندارد بخواهد بخشی از اموال خود را به دیگران ببخشد سخت است اما باید مقاومت کند با این میلِ طبعِ خودش مبارزه کند تا بر او فائق شود.
گاهی حوادثی در روزگار پیش می آید مشکلی، خدایی ناکرده فرزندش از دست می رود یا بلاهای دیگری مانند سیل زلزله‌ و از این قبیل برای او پیش می آید اینجا نباید خودش را ببازد کار سختی است اما لازم است صبر و مقاومت کند.
صبر سه گونه است صبر بر یک مصیبت، صبر بر طاعت و صبر بر معصیت که همه سخت است اینجا از خدا می خواهیم که به ما این قوه‌ی صبر را عنایت کند تا در پیشامدها بتوانیم مقاومت کنیم.
شاید این دعا ناظر به بخش صبر بر مصیبت و بلاهایی که پیش می آید باشد که طاقت انسان را می برد از خدا می خواهیم که ما را در مقابل پیشامدهایی که از روی قضا و قدر پیش می آید صبور و توانا کرده تا مقاومت کنیم این روحیه مقاومت بسیار ارزشمند است می تواند انسان را نگه دارد تا خدایی ناکرده در آن شرایط کفری بر زبانش جاری نشود و ایمانش از بین نرود.
صبر نسبت به ایمان، در روایت آمده که به منزله‌ی سر نسبت به جسد است. خب سری از بدن اگر جدا شود برای آن بدن چه می‌ماند؟! صبر هم اگر از ایمان انسان جدا شود ایمانی باقی نمی‌ماند.
در سومین فراز دعا هم توفیق دو چیز را طلب می کنیم یکی تقوا و دیگری معاشرت با ابرار که اگر چنین شود آثار مثبت بسیاری دارد. خدایا توفیق تقوا بده پرهیزکار باشم، اگر ملکه‌ی تقوا در درون انسان شکل بگیرد طبیعتا معصیت هم نمی کند اطاعت خدا را هم دارد و صبر هم پیشه می کند.
خدایا بر من توفیق بده که معاشرت با نیکان داشته باشم! توجه کنید که مجالس تاثیر گذار است اندیشه‌ی انسان تاثیر می گذارد. اینکه انسان با چه کسی رفت ‌وآمد کند مهم است چرا که این خیلی در انسان اثرگذار است.
با بدان کم نشین که صحبت بد گر چه پاکی تو را پلید کند
اگر انسان با انسان‌های خوب معاشرت کند این اثر نیک دارد در گذشته هم خیلی مردم مراقب بودن هر جایی نروند با هر کسی همنشین نشوند این‌ها خیلی خیلی اثرگذار است و می

تواند انسان را متحول کند.
داشتن دوستان نیک و صالح موهبت بزرگی است که خداوند به انسان می دهد دوستی با نیکان انسان را به نیکی می کشاند، همنشینی با متّقین روح تقوا و خداترسی را در انسان می دمد و به هر حال با خوبان نشستن، با بندگان مطیع خدا رفت‌ وآمد کردن انسان را به سوی نیکی و خوبی سوق می دهد.
زندگی نیکان برای انسان درس آموز است انسان از سخن آنها از نگاه آنها از رفتار آنها استفاده می کند.از این رو می گویند:
همنشین تو از تو به باید تا تو را عقل و دین بیفزاید
و یا اینکه:
سگ اصحاب کهف روزی چند پی انسان گرفت و مردم شد
پسر نوح با بدان بنشست خاندان نبوتش گم شد
از این رو در دعای امروز تقاضا می کنیم ما را با اهل تقوا همنشین کن با انسان‌های خوب و اهل عمل صالح همنشین قرار بده تا بتوانیم از برکات این همنشین‌ها استفاده کنیم. مصاحبت و دوستی با ابرار و شکیبایی و مقاومت در مقابل حوادث روزگار، و درخواست و طهارت و پاکی روح سه تقاضای دعای امروز از خداوند بود که امیدواریم برای همه‌ی ما مستجاب بگرداند ان‌شاءالله