همنشینی با صالحان، اراده خیر خدا برای بندگان است

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر علی خیاط، رئیس دانشگاه رضوی در شرح دعای روزهشتم ماه مبارک رمضان به تبین معارف دعا پرداخت که در ادامه ارائه می شود:

«اللّٰهُمَّ ارْزُقْنِى فِيهِ رَحْمَةَ الْأَيْتامِ، وَ إِطْعامَ الطَّعامِ، وَ إِفْشاءَ السَّلامِ، وَصُحْبَةَ الْكِرامِ، بِطَوْلِكَ يَا مَلْجَأَ الْآمِلِينَ»

در این دعای شریف روزه دار از خدا چهار تقاضا مطرح می کند که جنبه اجتماعی دارد. یعنی در این دعای امروز خداوند بنا دارد به ما آداب اجتماعی را یادآوری کند یتیم نوازی، اطعام، سلام آشکار و واضح و نیز هم نشینی با اهل کرم و نیکان مواردی است که مورد درخواست امروز روزه دار است.

اولین مورد یتیم نوازی است ترحم و مهرورزی نسبت به یتیم، توجه به زندگی و رسیدگی به وضعیت او به لحاظ مالی، تربیتی و فرهنگی و نیز از لحاظ عاطفی از وظایف مهم انسان محسوب می شود که در اسلام تاکید فراوان شده و در قرآن بدان اشاره شده که «فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ» یتیم را با قهر و بی مهری از خود دور نکنید، مصداق کلام است.

امام علی(ع) که پدر یتیمان نام گرفته در بستر شهادت 20 وصیت ارزشمند دارد که انسان را متنبه می کند زمان بیان این وصایا خطاب به فرزندان، در آن حال و شرایط، دلیل بر اهمیت موضوع است که می فرماید « الله الله فی الایتام» توجه به رسیدگی به وضعیت ایتام را تاکید می کند و این یک مسئله مهم در آداب اجتماعی اسلام است.

مبادا یتیمی در جامعه ضایع شود تباه گردد همه باید توجه داشته باشند نقصی که در زندگی او به نبودن پدر و سرپرست ایجاد شده را به گونه ای جبران کنند این اولین درخواست امروز روزه دار است که از خدا توفیق یتیم نوازی را می طلبد.

درخواست دوم رسیدگی به تهی دستان جامعه و گرسنگان است. سیرکردن روزه داران پاداش و ثواب بزرگی دارد پیامبر اکرم(ص) در خطبه شعبانیه می فرماید اطعام طعام یکی از برنامه های شما در ماه رمضان این باشد. اینکه انسان غذایی آماده و هدیه کند یک عمل صالح و کار ارزشمند است. در باب اطعام طعام توجه به تهی دستان و فقرا اولویت دارد بر دیگران دارد اما در کل اطعام غیر آنها نیز سفارش شده و در کل مورد پسند و تایید است.

لزومی ندارد از خویشاوندان یا نیازمندان باشند بلکه این اطعام دیگران تجلی اسم رازقیت خدا را دارد به این وسیله روزی را به بندگان خدا می رساند و برای بندگان او واسطه نعمت می شود.

نکته مهم آن است که در اطعام طعام لزومی ندارد یک سفره اعیانی تدارک ببینیم در خطبه شعبانیه آمده است که برخی می گویند توان اطعام نداریم چه کنیم حضرت می فرماید هرچند به یک لیوان آب یا خرما این کار را ترک نکنید که منظور افطاری ساده است نفس کار و این منطق که در انسان اهل اطعام بودن تجلی کند مهم و کار بسیار خوبی است.

ان شالله خدا توفیق بدهد وقتی مکه و مدینه مشرف می شوید در رمضان و غیره آن زمانی که روزه مستحب است افطاری ساده به چند خرما و نان و پنیر انسان را به اصرار دعوت می کنند این عادت خوبی است اگر بتوانیم در زندگانی توسعه بدهیم چرا که اعیانی شدن سبب می شود برخی نتوانند یعنی توان مالی ندارند و این باعث شرمنده است اما اگر این یک اطعام یک غذای ساده باشد همه می توانند انجام بدهند.

سومین درخواستی که در این روز مطرح می شود آشکار کردن سلام و انتشار آن در بین مسلمانان است. سلام علیکم شعار بین المللی مسلمانان است که از نام خدا گرفته شده و نام بسیار شیرینی است آنقدر جاذبه دارد که بهشتیان بیشترین کلامشان به حسب آیات 25 و 26 سوره واقعه، سلام است که بر زبانشان جاری می شود.

 افشاء سلام یعنی انسان نام خدا را در هر دیداری بر زبان جاری کند سفارش شده وقتی وارد خانه ای می شوی که کسی نیست نیز سلام کنید! گفتن این نام مقدس خدا همراه با نشاط و معنویت خیلی اثر دارد.

افشاء سلام آدابی دارد اینکه آشکارا سلام کند و جواب بدهد، سواره به پیاده، کوچک به بزرگ، فرد به جمع، ایستاده به نشسته سلام کند. صحیح و آشکار ادا کند تا سوتفاهم پیش نیاید مبنی بر اینکه کسی نگوید سلام نکرد یا جواب نداد که این در روایت امام صادق(ع) هم تاکید شده است. و دیگر اینکه این عمل به خاطر خدا باشد نه ثروت و مقام! امام باقر(ع) فرمود خداوند افشاء سلام را دوست دارد.

درخواست چهارم روزی مصاحبت با کریمان است این توفیق به هر کسی داده نمی شود. کریم کسی است که هر کاری از دستش برمی آید هر احسانی می تواند انجام می دهد و آن کار را وظیفه خود می داند و هیچ پاداشی در مقابل آن برای خود متصور نیست منتی ندارد. رفاقت با این افراد نعمت و روزی بزرگی است اگر خدا قسمت انسان کند.

هم نشینی با کریمان ارزش زیادی دارد در این مصاحبت و رفتارها، اخلاق ها اثر می کند وقتی فرد با یک کریم هم نشین شود این ویژگی در او نیز نفوذ می کند در حدیثی داریم که اگر خدا اراده کند به کسی خیر برساند برای او یک رفیق صالح برمی گزیند.

هم نشینی با خوبان و صالحان نعمت بزرگی است که در این دعا از خدا می خواهیم « وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ» در دعای انبیا در قران کریم تکرار شده و بسیار با اهمیت است. آنقدر این همنشینی ها اثر دارد که می گویند برای شناخت شخص، به دوستان و هم نشینان او بنگرید. برای تحقیق یک امر خیر اول رفقا و همنشین ها و کسانی که با او رفت و آمد می کنند و مرتبط هستند را مورد بررسی قرار می دهند. در شعر هم داریم که همنشین  تو از تو به باید * تا تو را عقل و دین  بیافزاید

 همنشینی با نیکان و صالحان نعمت بزرگی است که انسان را از  ابتذال و پوچی نجات می دهد با ارزش های متعالی آشنا می کند هرچه هم نشین ما به خدا نزدیک باشد در ما هم اثر می گذارد ما را به خدا نزدیک می کند. در روایت داریم امام رضا علیه السلام  نهی می کند از همنشینی با کسی که آن فرد دارای عقاید فاسد است چرا که این ها اثر دارد و بر روی رفتار شما تاثیرگذار است.