آشنایی بیشتر با رشته های دانشگاه علوم اسلامی رضوی: «رشته اقتصاد اسلامی»
علیرغم تلاش موسسات مختلف وابسته به حوزه علمیه در ورود به آن طی سالهای بعد از انقلاب اسلامی عملاً مشکلات فراوانی در بحث سیاستگذاریهای اقتصادی در نظام اسلامی ما در حوزه اقتصاد به وجود آمده است.
دکتر جواد ایروانی که از جمله طراحان ایجاد این رشته در دانشگاه علوم اسلامی رضوی است روی صحبت ما در معرفی این رشته است. آشنایی وی با مقوله اقتصاد به دوره تدوین پایاننامه کارشناسی ارشد وی زیر نظر استاد محمدرضا حکیمی نویسنده «الحیاه» بر میگردد که پیگیری آن زمینه میان رشتهای تا کنون به چاپ چندین اثر میان رشتهای در حوزه اقتصاد اسلامی منجر شده است. وی هم اکنون علاوه بر تدریس علوم و معارف قرآنی، چندین سال است که در دانشکدههای اقتصاد به تدریس دروس اقتصاد اسلامی میپردازد. به گفته وی جایگاه اقتصاد اسلامی در دانشگاههای کشور جایگاه مطلوبی نیست و به نوعی این مقوله مظلوم واقع شده است. وی هدف از ایجاد این رشته را در دانشگاه علوم اسلامی رضوی تربیت نظریهپرداز اقتصادی مانند شهید صدر و شهید مطهری و نیز تربیت مدیران لایق اقتصادی جهت سامانبخشی به اوضاع اقتصادی کشور دانست. به گفته وی در تدوین برنامه دروس رشته اقتصاد در دانشگاه علوم اسلامی رضوی سعی شده که علاوه بر فراگیری دروس اصلی رشته اقتصاد، دانشجویان بتوانند این دروس را نقد و بررسی نیز بنمایند.
به داوطلبان این رشته حتماً توصیه میشود این مصاحبه را بخوانند.
+هدف از ایجاد رشته اقتصاد در دانشگاه علوم اسلامی رضوی چیست؟
- هدف آرمانی دانشگاه از تشکیل رشته اقتصاد، تربیت نظریهپرداز در عرصه اقتصاد و اقتصاد اسلامی است. در حقیقت هدف، تربیت افرادی است در مسیر شهید سیدمحمدباقر صدر و استاد مطهری که بتوانند در عرصه اقتصاد اسلامی ایدهپردازی کنند و به تولید علم بپردازند. در سطح پایینتر، تربیت محقق و مدرس اقتصاد و اقتصاد اسلامی در مراکز علمی کشور و همچنین تربیت مدیرانی لایق و متعهد، برای سامانبخشی به امور اقتصادی کشور است.
+این رشته تا چه مقطعی در دانشگاه تدریس میشود؟
- این رشته از رشتههای نوپا در دانشگاه علوم اسلامی رضوی است؛ و تشکیل دورههای کارشناسی ارشد و دکتری در دستور کار دانشگاه قرار دارد. امیدواریم در بازه زمانی چهار تا پنجساله که دانشجویان اولین دوره فارغ التحصیل میشوند، تدوین سرفصلها و اخذ مجوزهای لازم برای مقاطع بالاتر انجام شود و دانشجویان حاضر بتوانند ادامه تحصیل بدهند.
+با توجه به هدف اصلی دانشگاه مبنی بر تربیت نیرو برای حوزه علمیه به نظر شما چه تناسبی بین این رشته و یک محیط حوزوی وجود دارد؟
- حوزه به سمت تخصصیشدن رشتهها پیش میرود و وجود تحقیقات میان رشتهای از اولویتهای اصلی مطالعاتی در حوزه است. البته جرقههایی هم در بعضی موسسات حوزوی مانند جامعهالمصطفی زده شده و گرایشهایی در زمینه اقتصاد راهاندازی شده است. طبیعی است برای این مهم میبایست به فکر تربیت مدرس در این زمینه بود. مدرس فاضلی که هم دروس حوزه را در سطح قابل قبولی فراگرفته باشد و هم در زمینههای تخصصی مانند اقتصاد تسلط کافی داشته باشد. به علاوه، تحقیق و پژوهش و ایدهپردازی در زمینه اقتصاد اسلامی بیش از همه، از رسالتهای حوزه به شمار میرود و راهاندازی این رشته در دانشگاه علوم اسلامی رضوی، میتواند زمینه آن را فراهم سازد.
+عمدتاً یک طلبه رشته اقتصاد در دانشگاه علوم اسلامی رضوی چه دروسی را در این دانشگاه میگذراند؟
- دانشجویان رشته اقتصاد دانشگاه علوم اسلامی رضوی مانند سایر دانشجویان این دانشگاه دروس متداول حوزه یعنی ادبیات عرب، بلاغت، منطق، فقه و اصول فقه را میگذرانند. افزون بر دروس حوزوی، عمومی و زبان، بیش از 75 واحد تخصصی رشتهی اقتصاد نیز ارائه میشود. سرفصلهای رشته اقتصاد در دانشگاه، همان سرفصلهای رشته اقتصاد نظری در سایر دانشگاهها با تغییراتی مختصر است؛ از جمله اینکه مطابق با طرح تحول وزارت علوم، دروس مرتبط با اقتصاد اسلامی به 15 واحد یعنی سه برابر سایر دانشگاهها افزایش یافته است.
عمده دروس تخصصی این رشته شامل ریاضیات، آمار، اقتصاد خرد و کلان، حقوق تجارت، مالیه، بانکداری و بازارهای مالی، اقتصاد اسلامی، اقتصاد ایران و مباحث توسعه است.
+جایگاه این رشته در جامعه علمی حوزه و دانشگاه چیست؟
رشته اقتصاد در دانشگاههای کشور از رشتههای اصلی و مهم است. با این حال، نیاز به تولید علم در زمینه اقتصاد و نیز نظریهپردازی در اقتصاد اسلامی (به ویژه در مسائل مورد ابتلای کشور همچون بانکداری اسلامی و بازارهای مالی) کاملا احساس میشود. ضمن اینکه در حوزه نیز این رشته هنوز جایگاه خود را پیدا نکرده است.
+به غیر از جایگاه تدریس، این رشته چه کاربردی در جامعه دارد؟
- همانطور که گفته شد انتظار از دانشآموختگان رشته اقتصاد دانشگاه رضوی، نظریهپردازی در عرصه اقتصاد و اقتصاد اسلامی است. به علاوه، دانشآموختهی این رشته میتواند در حوزههای پژوهشی اقتصاد اسلامی، مدیریتهای کلان اقتصادی، و نیز در مراکز اقتصادی کشور به خدمت مشغول شود.
+ دانشجویان این رشته چه توانمندی خاصی دارند که در دانشجویان سایر دانشگاههای کشور موجود نیست؟
با توجه به هدف کلی مبنی بر گام برداشتن در جهت اقتصاد اسلامی، فراگیری دروس حوزه در کنار دروس رشته اقتصاد توانمندی بیشتری را برای دانشآموختهی این رشته در دانشگاه علوم اسلامی رضوی به ارمغان میآورد.
+آیا بحث توسعه این رشته مطرح است؟ در صورت مثبتبودن، چه گرایشهایی به این رشته افزوده میشود؟
- بله. دانشگاه مصمم است مقاطع ارشد و دکتری رشته را راهاندازی کند و در این مقاطع با توجه به نیازها و شرایط و نیز با بهرهگیری از آراء صاحبنظران، ممکن است گرایشهای ویژهای به خصوص در عرصه اقتصاد اسلامی، بانکداری و بازارهای مالی، طراحی گردد.