یکی از قدیمی‌ترین رشتههای فعال در دانشگاه علوم اسلامی رضوی رشته «علوم قرآنی و حدیث» است. این رشته به عنوان پرافتخارترین رشته دانشگاه علوم اسلامی رضوی شناخته می شود.
۱۳۹۳-۱۱-۰۸
آشنایی بیشتر با رشته های دانشگاه علوم اسلامی رضوی: «رشته علوم قرآنی و حدیث»
این رشته هم‌اکنون بیشترین افتخارات آموزشی و پژوهشی و نیز بیشترین آمار عضو هیئت علمی دانشگاه را به خود اختصاص داده است؛ به طوری که طی سال‌ها، دانش‌آموختگان این رشته، پای ثابت برگزیدگان المپیاد سراسری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بوده‌اند.
به همین بهانه پای صحبت یکی از دانش‌آموختگان این رشته می‌نشینیم؛ کسی که رتبه اول هر دو مرحله المپیاد سال 80 در رشته الهیات و معارف اسلامی را از آن خود کرده است. دکتر «جواد ایروانی» دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد را در دانشگاه علوم اسلامی رضوی گذرانده و مقطع دکتری را نیز از دانشگاه فردوسی مشهد فارغ‌التحصیل شده است. تحصیل سطوح چهارگانه حوزه علمیه مشهد از دیگر سوابق تحصیلی وی است. استادیار گروه علوم قرآنی و حدیث و مدیریت این گروه، عضویت در ستاد تفسیر حوزه علمیه خراسان، نگارش ده‌ها کتاب و مقاله علمی در زمینه علوم و معارف اسلامی و سال‌ها تدریس در زمینه‌های مختلف این رشته در حوزه و دانشگاه، چهره‌ای فعال از این دانش‌آموخته جوان ساخته است.
وی نیاز حوزه علمیه را به استاد تفسیر در سطوح چهارگانه آن از مهمترین دلایل لزوم گسترش این رشته در دانشگاه علوم اسلامی رضوی می‌داند. از دیگر سو وی حوزه علمیه را نیازمند محققانی می‌داند که هم در متون درسی بازنگری نموده و هم در حوزه نظریه‌پردازی، ایده‌های جدیدی را مخصوصاً در مطالعات میان رشته‌ای و در نهایتً بومی‌سازی علوم انسانی بر پایه قرآن کریم ارائه نمایند؛ که این مهم، انگیزه خوبی برای ورود طلاب را به این رشته می‌باشد.
با هم این مصاحبه خواندنی را از نظر می‌گذرانیم.
+ هدف از ایجاد رشته علوم قرآنی و حدیث در دانشگاه علوم اسلامی رضوی چیست؟
- هدف از ایجاد این رشته تربیت «مفسر» و «محقق علوم قرآنی» و «تربیت مدرس تفسیر و علوم قرآنی» در حوزه علمیه و دانشگاه‌های کشور است.
+ این رشته تا چه مقطعی در دانشگاه تدریس می‌شود؟
- این رشته در هر سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه از سال‌های دور فعال است و دوره دکتری نیز چهار دوره است که برگزار می‌شود و انشاالله بناست هر ساله در مقطع دکتری نیز علاوه بر دو مقطع دیگر پذیرش دانشجو داشته باشیم.
+ با توجه به هدف اصلی دانشگاه مبنی بر تربیت نیرو برای حوزه علمیه به نظر شما چه تناسبی بین این رشته و یک محیط حوزوی وجود دارد؟
- مدتی است که در حوزه علمیه، ستاد تفسیر شروع به کار کرده و درس تفسیر در سطوح مختلف حوزه جزء دروس اصلی طلاب قرار گرفته است؛ لذا نیاز قابل توجهی به استاد این درس از پایه یک تا درس خارج احساس می‌شود؛ که دانشگاه علوم اسلامی رضوی نقش مهمی در این زمینه ایفا می‌کند و هم‌اکنون نیز لیستی هشتاد نفره از افراد آماده تدریس به ستاد تفسیر ارائه شده است؛ چرا که یکی از اهداف تربیت نیرو در این رشته تربیت مدرس در زمینه‌های مختلف تفسیر، علوم قرآنی و حدیث در حوزه است.
از طرف دیگر ما در حوزه نیازمند محققانی هستیم که هم در متون درسی بازنگری نمایند و هم در حوزه نظریه‌پردازی، ایده‌های جدیدی را مخصوصاً در زمینه مطالعات میان رشته‌ای - با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری در بومی‌سازی علوم انسانی بر پایه قرآن- ارائه نمایند.
به نظر می‌رسد با توسعه‌ای که در رشتههای دانشگاه علوم اسلامی رضوی صورت گرفته می‌بایست به سمتی حرکت نماییم که اساتید و دانشجویان رشتههای مختلف با تشکیل گروه‌های مشترک به سمت «پژوهش‌های میان‌رشته‌ای» گام بردارند.
+ عمده‌یً دروسی که طلبه رشته علوم قرآنی و حدیث در دانشگاه علوم اسلامی رضوی می‌گذارند چیست؟
- در دانشگاه علوم اسلامی رضوی دانشجویان همه رشته‌ها، دروس حوزه را طبق برنامه مرسوم حوزه علمیه می‌گذرانند. از طرف دیگر کلیه دروس رشته علوم قرآنی و حدیث در دانشگاه‌ها -البته به صورت قوی‌تر و با چند واحد اضافه‌تر- در دانشگاه علوم اسلامی رضوی به دانشجوی این رشته ارائه می‌شود. به طور دقیق‌تر، در کنار دروس حوزوی، عمومی و زبان، دانشجوی این رشته 70 واحد درس تخصصی نیز می‌گذراند که در سه دسته قرار می‌گیرند: بخش اول، دروس مربوط به علوم قرآنی که عمدتا مقدمات و مبانی فهم و تفسیر قرآن را شامل می‌شود. بخش دوم، تفسیر قرآن که ورود به اصل تفسیر به صورت تخصصی است؛ و بخش سوم، دروس مربوط به حدیث که دانشجو را با متون حدیثی، قواعد فهم حدیث و ارزیابی سند آن آشنا می‌کند.
+ جایگاه این رشته در جامعه علمی حوزه و دانشگاه چیست؟
- این رشته در سطح کشور رشتهی جا افتاده‌ای‌ست و از معدود رشته‌هایی است که المپیاد دارد. در دانشگاه علوم اسلامی رضوی از رشتههای پرافتخار هم در حوزه آموزشی و هم در حوزه پژوهشی است. بیشترین عضو هیئت علمی دانشگاه نیز مربوط به همین رشته است؛ و در مجموع از رشتههای پرطرفدار دانشگاه است. در حوزه نیز هما‌ن‌طور که گفتم دروس تفسیر در سطوح مختلف حوزه جزء دروس اصلی شده است؛ لذا جایگاه مهمی برای این رشته در حوزه متصور است.
+ به غیر از بحث تدریس این رشته چه کاربردی در جامعه دارد؟
- در گام نخست، هدف دانشگاه تربیت مفسر و صاحب‌نظر در عرصه تفسیر، علوم قرآنی و حدیث است. افزون بر آن، دانش‌آموخته این رشته می‌تواند در کنار تدریس علوم و معارف قرآنی و حدیثی، در نهادهای قرآنی و فرهنگی و نیز مراکز تحقیقاتی کشور در این رشته، مشغول خدمت شود.
+ دانشجویان این رشته چه توانمندی خاصی دارند که در دانشجویان سایر دانشگاه‌های کشور موجود نیست؟
- بحث فراگیری دروس حوزوی در کنار دروس اصلی این رشته به دانشجویان مخصوصاً دانشجویان رشته علوم قرآنی و حدیث که منابع اصلی آن به زبان عربی است، بنیه‌ای قوی می‌بخشد. مباحث مطرح شده در دروس حوزه مانند ادبیات عربی، فقه و اصول فقه کاملاً مرتبط با تفسیر و فهم قرآن است؛ که به خوبی دانش‌آموخته‌ی این رشته را قوی‌تر و ممتازتر می‌نماید.
به همین جهت، دانشجویان این رشته در سال‌های گذشته رتبه‌های برتر المپیاد، و افتخارات پژوهشی متعددی در عرصه کتاب سال، کتاب فصل، جشنواره فردوسی، نمایشگاه بین‌المللی قرآن تهران و مواردی از این دست را کسب کرده‌اند؛ به گونه‌‌ای که در مقایسه با دانشگاه‌های دیگر، بی‌نظیر و حداقل کم‌نظیر است.
+ آیا بحث توسعه این رشته مطرح است؟ در صورت مثبت‌بودن چه گرایش‌هایی به این رشته بناست افزوده شود؟
- این رشته را در هر سه مقطع داریم؛ البته با توجه به بحث مطالعات میان رشته‌ای و تخصصی‌شدن در دوره دکتری، ورود گرایش‌های جدید در دست مطالعه است.
افزودن دیدگاه جدید: