«قوم برگزیده خدا» برداشتی جاه طلبانه از روی هوای نفس بیمار است

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، دکتر حمید عباس‌زاده، عضو هیئت علمی گروه ادبیات عربی دانشگاه رضوی، در نخستین نشست علمی از سلسله گفت و گوهای بین المللی قرآن و حقوق بشر به ارائه دیدگاه خویش با عنوان «الکرامه الانسانیه فی القرآن؛ دلالات و تجلیات» پرداخت.

وی ضمن بررسی لغت‌شناسیِ کرامت در مصادر عربی، معادل‌های کرامت را شامل جود، کثرالخیر، جامع انواع خیر و شرف، بخشش و عطاء سهل و نظایر آن دانست.

عضو هیئت علمی دانشگاه رضوی در بررسی مادۀ کرم در قرآن گفت: ماده کرم در قرآن، 47 مورد تکرار شده که بیش از ده بار به‌عنوان صفت خداوند به کار رفته و معنای کرامت در قرآن، به دو معنای فطری و اکتسابی قابل تفسیم است که آیۀ مبارکۀ «وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهمْ عَلَى كَثِیرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلاً» (الإسراء/ 70) ناظر به معنای فطری و آیۀ شریفۀ «یَا أَیُّها النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ» (الحجرات/ 13) به معنای اکتسابی کرامت اشاره دارد.

وی پس از اشاره به این دلالات، به تجلیات کرامت در قرآن اشاره کرد و گفت: خلقت انسان به بهترین شکل در آیۀ «وَصَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ» (غافر 64)، دمیدن روح الهی در انسان در آیۀ «إِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي خَالِقٌ بَشَرًا مِن طِينٍ * فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِينَ» (ص، 71 و72)، مقام خلیفه‌اللهی انسان در زمین در آیۀ «وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلاَئِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً» (البقرة 30) بیان شده است.

وی ادامه داد: تسخیر آنچه در آسمان‌ها و زمین است برای انسان در آیۀ «أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُم مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ» ( لقمان 20)، ارسال پیامبران و انزال کتبِ آسمانی برای انسان در آیۀ «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» (الحديد 25) و همچنین تشريع قوانین برای حیات طیبۀ انسان در آیات مختلف که ناظر به حقوق حیات، آزادی، عدالت، مساوات و نظایر آنهاست، از مصادیق کرامت انسانی در قرآن است.

دکتر عباس زاده بیان داشت: مطابق با آیات الهی در قرآن کریم، قلمرو کرامت انسانی شامل همۀ ابناء بشر است، شامل همۀ وجوه فردی و جمعی، مادی و معنوی، جسمی و روحی و همۀ زمان ها و مکانها می شود و حق ثابت و لایتغیری برای انسان محسوب می‌شود.

وی در پایان گفت: امروزه کرامت، در معرض تحدید و تضییق و تفسیر به حسب هواهای نفسانی بیماری است که دارای جاه‌طلبی‌‌های خاص‌اند. نمونه‌هایی مانند اعتقاد به «قوم برگزیدۀ خدا» در میان یهودیان، برتری نژادی در میان نازی‌ها و عدم اعتبار برخی کشورهای بزرگ مانند ایالات متحده آمریکا که از شعار حقوق بشر برای منافع خود سوء استفاده می کنند و در عین حال چشم خود را بر جنایات رژیم اشغالگر اسرائیل علیه فلسطینیان می‌بندند.